Gąsówka Fioletowawa należy do tych grzybów, które są rzadko zbierane. Mniej doświadczeni grzybiarze mogą bać się jej fioletowego koloru. Jest to kolor rzadko spotykany w polskich lasach, na targach nie widuje się takich grzybów, a co mało popularne stanowi podstawę do niepewności. Zwłaszcza, że mogą początkujący grzybiarze mieć spore wyzwanie, aby nie mylić jej np. z zasłonakiem fioletowym.
Jest też Gąsówka Fioletowawa kontrowersyjnym grzybem, choć zaliczana jest do grzybów jadalnych, trzeba pamiętać o poddaniu go obróbce termicznej,spożywana na surowo może zaszkodzić. O tym w dalszej części artykułu. Rozwiejmy zatem wątpliwości i nauczmy się rozpoznawać tego wyjątkowego, jesiennego grzyba, stanowiącego swego rodzaju ozdobę polskich lasów.
Gąsówka Fioletowawa - szybka charakterystyka
- łac.: Lepista nuda
- okres występowania : IX – XI
Wygląd Gąsówki Fioletowawej
Kapelusz: kolor w odcieniach liliowych, jasnoliliowy, cielistoliliowy, liliowobrązowy, liliowofioletowy, szarofioletowy, ametystowofioletowy, z ciemniejszym środkiem, który czasem jest lekko wypukły. Młode owocniki mają bardziej intensywną barwę i są wypukłe z podwiniętym brzegiem, w starszych owocnikach kolorystyka blednie, a kapelusz rozpościera się i staje się płaski.
Gąsówka Fioletowawa ma powierzchnię suchą, gładką, matową, jedwabistą.
Wymiary owocników dorosłych mogą osiągać nawet 15 cm średnicy, ale zazwyczaj jest to 6-8 cm średnicy. Pamiętajmy, że Natura zawsze może zaskoczyć i wymiary mogą odbiegać od standardowych.
Hymenofor: blaszki w kolorach od liliowych, do intensywnie fioletowych, liliowofioletowych. Zazwyczaj młode owocniki mają ciemniejszy i intensywniejszy kolor blaszek od kapelusza, jednak nie jest to reguła, znaczna część owocników ma kolor jasny, bladoliliowy. Przy trzonie lekko, zatokowato wycięte. Są gęste, kruche i łamliwe.
Trzon: centralnie usytuowany względem kapelusza, czasem zdarza się (sporadycznie) przesunięty na bok. W barwie fioletowawej, z białymi lub jasnokremowymi włókienkami na powierzchni, nieco oszroniony na fioletowawym tle i nieco włókienkowaty. W młodszych owocnikach bardziej intensywne odcienie, u starszych owocników kolorystyka blednie. Cylindryczny, czasami u podstawy lekko maczugowaty. Pełny o wysokości około 6-8 cm. Pamiętajmy, że Natura zawsze może zaskoczyć i wymiary mogą odbiegać od standardowych.
Miąższ: początkowo Gąsówka Fioletowawa ma miąższ liliowy, fioletowawy, który później blednie, jaśnieje, wpada w szary, szarokremowy odcień. W młodych owocnikach twardy, zwarty, na starość staje się miękki, a trzonie włóknisty.
Zapach: delikatny, słodkawy do owocowego.
Smak: łagodny.
Dopuszczenie do obrotu: nie dopuszczony do obrotu.
Wysyp zarodników: kremoworóżowy.
Występowanie Gąsówki Fioletowawej
Gąsówka Fioletowawa jest dość pospolitym grzybem, najczęściej spotykana jest w lasach liściastych, bukowych, ale i iglastych, czasem w parkach, na łąkach. Wyrasta zazwyczaj szeregowo, w grupach lub w czarcich kręgach, najczęściej po kilka do kilkunastu owocników w jednym miejscu, na glebie.
Występuje od września do listopada, a nawet do grudnia przy sprzyjających warunkach. Jest gatunkiem bardziej późnojesiennym, a największy wysyp Gąsówki Fioletowawej obserwuję w pierwszej połowie listopada.
Wartości i zastosowanie Gąsówki Fioletowawej
Czy warto ją zbierać? Gąsówka Fioletowawa nie należy do grupy wybitnie smacznych grzybów, natomiast jest to ciekawy grzyb przede wszystkim do marynat. Młode owocniki są jędrne, zbite i wyglądają dość ciekawe. Starsze również można marynować lecz zdecydowanie wolę młode z wypukłym kapeluszem.
Bardzo ważna uwaga: Gąsówka Fioletowawa, mimo, że jest gatunkiem zaliczanym do jadalnych, to wymaga obróbki termicznej. Zawiera związki, które powodują (przy spożyciu na surowo), rozkładanie czerwonych krwinek w krwi, pamiętaj aby przeprowadzić obróbkę termiczną dla zneutralizowania związków. Pamiętaj również, że u alergików, nawet przetworzone owocniki mogą wywołać reakcję alergiczną, jeśli jesteś alergikiem i chciałbyś sporzywać Gąsówkę Fioletowawą, to najlepiej skonsultuj to z alergologiem.
Gatunki podobne do Gąsówki Fioletowawej
- Gąsówka Dwubarwna (Lepista personata): grzyb jadalny, trzon może mieć podobny, natomiast kapelusz i blaszki zdecydowanie jaśniejsze w kolorach białokremowych.
- Gąsówka Białoniebieskawa (Lepista glaucocana): grzyb niejadalny, w kolorystyce lekko różowofioletowej, o zapachy nieprzyjemnym, stęchłym.
- Gąsówka Brudnofioletowa (Lepista sordida): grzyb jadalny, w odcieniach bladofioletowawych, bez zapachu, o smaku ziemistym.
- Zasłonak Fioletowy (Cortinarius violaceus): grzyb niejadalny, ciemniejszy, od niebieskofioletowego do brązowofioletowego, kapelusz o powierzchni bardziej metalicznej, masywniejszy z resztkami grzybni i typowej dla zasłonaków osłonki na trzonie. Gatunek rzadki.
- Zasłonak Odrażający (Cortinarius camphoratus): grzyb trujący, z intensywnymi fioletowymi blaszkami, ale o zdecydowanie jaśniejszym kapeluszu i trzonie. Jest oślizły w dotyku i specyficznie cuchnący, stąd nazwa.
Inne nazwy Gąsówki Fioletowawej: gąsówka naga (nuda w łacińskiej nazwie właśnie oznacza naga), bedłka fioletowa, gąska dzika, gąska psia, rycerzyk fioletowy, słonka, członka naga.
Jeśli znalazłeś inspirację, albo przydatne informacje, to możesz odwdzięczyć się wspierając moją twórczość i postawić mi wirtualne espresso lub latte, które uwielbiam. To zawsze motywuje, z góry dziękuję 🙂
Zobacz film o Gąsówce Fioletowawej
Przeglądnij galerię zdjęć Gąsówki Fioletowawej
Jeśli doceniasz treści, które dla Ciebie przygotowałem, masz możliwość wyrażenia swojego uznania, na przykład poprzez zafundowanie mi symbolicznej, wirtualnej kawy, która niezwykle motywuje do dalszego działania 🙂
