Czubajka Kania należy do grzybów chętnie pozyskiwanych, nic dziwnego jest ona posiadaczem wyjątkowo aromatycznego miąższu w kapeluszu. Niestety co jakiś czas słychać o śmiertelnych zatruciach Muchomorem Zielonawym, którego ktoś pomylił z Czubajką Kanią. I mimo że tyle się mówi o tym, aby być rozważnym podczas grzybobrań, to niestety dochodzi czasami do śmiertelnych zatruć. Myślę, że najczęściej właśnie mylone są młode owocniki, dlatego pamiętajcie o zapoznaniu się z oboma gatunkami grzybów i jak je rozróżniać. Młodych grzybiarzy uczulam na fakt, aby zbierali dojrzał owocniki z dobrze wykształconymi cechami rozpoznawczymi.
Czubajka Kania - szybka charakterystyka
- łac.: Macrolepiota procera
- okres występowania : VI – XI
Wygląd Czubajki Kani
Kapelusz: w kolorach za młodu brązowych, z czasem jaśnieje do odcieni beżowych, kremowych, białokremowych. Kształt kapelusza za młodu jajowaty, kulisty, później wypukły z garbkiem na czubku, a na starość staje się rozpostarty, parasolowaty.
Powierzchnia kapelusza sucha, pokryta odstającymi łuskami, najczęściej brązowymi, ciemniejszymi od kapelusza (w starszych owocnikach), a w młodych egzemplarzach w kolorze kapelusza. Często zdarza się, podczas długotrwałego deszczu, że łuski z kapelusza zostają spłukane. Na środku kapelusza Czubajki Kani pozostaje ciemniejszy, brązowy garbek. Brzeg kapelusza przeważnie postrzępiony i włóknisty.
Wymiary kapelusza od 10 do nawet 40 cm średnicy i kilku centymetrów grubości.
Hymenofor: blaszki szerokie i gęste, mięsiste, ale i łamliwe, są one wolne nie sięgają trzonu. Są koloru białawego, na starość kremowe, nie przebarwiają się.
Trzon: od 15 do nawet 40 cm wysokości, wysmukły, centralnie usytuowany względem kapelusza, o grubości od 1- 2,5 cm. Cylindryczny i pusty w środku, z bulwiastą podstawą, która pozbawiona jest pochwy. W kolorze podobnym do kapelusza z ciemniejszymi zygzakowatymi wzorkami. Na trzonie podwójny pierścień, dość gruby, podwójny, w odcieniach kremowych, nie jest on przyrośnięty do trzonu, łatwo odchodzi również od kapelusza. Trzon łatwo jest oderwać od kapelusza.
Miąższ: Czubajka Kania posiada miąższ w kolorze białym, który nie przebarwia się pod wpływem ucisku, przecięcia. W kapeluszu jest gąbczasty, miękki, a w trzonie łykowaty, twardy, im starszy tym bardziej zdrewniały.
Zapach: przyjemny, grzybowy.
Smak: orzechowy.
Dopuszczenie do obrotu w Polsce: Tak, dopuszczony do obrotu handlowego w Polsce.
Ochrona gatunkowa w Polsce: nie objęty ochroną gatunkową.
Wysyp zarodników: biały.
Sposób odżywiania: saprotrof.
Podłoże: gleba.
Gdzie występuje Czubajka Kania
Czubajka Kania jest saprotrofem, można ją spotkać w prześwietlonych lasach liściastych, mieszanych, rzadziej w iglastych, na łąkach, na obrzeżach lasów, na pastwiskach, w parkach, czy nawet na cmentarzach. Pamiętajcie, to ważne w przypadku tego gatunku, aby zbierać je z miejscach odległych od domostw, ogrodów, dróg, cmentarzy itp. Jest Czubajka Kania grzybem pospolitym i owocnikuje od lipca do listopada, wyrasta pojedynczo, po kilka, a czasem nawet po kilkadziesiąt sztuk. Preferuje gleby gliniaste i wapienne.
Czubajka Kania i jego wartości oraz zastosowanie
Czubajka Kania jest grzybem bardzo smacznym o charakterystycznym aromacie pobudzającym zmysły. Jadalne są kapelusze, trzony są łykowate. Co prawda mogą trzony być spożywane, jednak dotyczy to wyłącznie młodych owocników, które ja osobiście zanurzam w marynacie octowej. Jeśli chodzi o starsze owocniki, to spożywane są kapelusze. Kapelusze Czubajki Kani, zwłaszcza bardzo dojrzałych owocników potrafią być zaczerwione, na co zwracajcie uwagę przed przygotowaniem, ja dla pewności zawsze rozcinam kapelusz na połowę.
Najczęściej Czubajkę Kanię przygotowuje się jak kotlety schabowe, czyli namoczyć w roztrzepanym jajku, obtaczać w panierce i smażyć przez chwilę do zrumienienia na rozgrzanej oliwie. Tak przyrządzone Czubajki Kanie są wyśmienite. Można je również marynować, jak wspomniałem i dotyczy to młodych owocników. Można je dusić, dodawać do zup. I to, co ja jeszcze preferuję, to suszenie i potem można zmielić susz pozyskując aromatyczną mączkę do zup i sosów.
I powiem Wam jeszcze jeden sekret z dzieciństwa, najsmaczniejsza wg mnie jest usmażona Czubajka Kania wrzucona jako wkład kanapkowy pomiędzy dwie kromki chleba. Pamiętam je również smażone w zalewie octowej, po prostu pychota.
Czubajka Kania prócz walorów smakowych posiada również, o czym warto pamiętać, dość składniki mineralne: magnez, potas, fosfor, żelazo oraz witaminy B1, B2, D. Te wszystkie właściwości sprawiają, że grzyb ten jest przez wielu grzybiarzy bardzo chętnie pozyskiwana.
Gatunki podobne do Czubajki Kani
- Czubajka Gwaździsta (macrolepiota konradii): grzyb jadalny, jest mniejsza, z delikatniejszymi łuseczkami często układającymi się gwieździście na kapeluszu, z delikatniejszym pierścieniem.
- Czubajka Sutkowata (macrolepiota mastoidea): grzyb jadalny, jest mniejsza, z drobniejszymi łuseczkami i charakterystycznym, sporym garbkiem na czubku (stąd nazwa), z drobniejszym wzorkiem na trzonie.
- Czubajka Białotrzonowa (macrolepiota excoriata): grzyb jadalny, jest mniejsza, z drobniejszymi łuseczkami, białawym trzonem bez wzorku.
- Czubajnik Czerwieniejący (chlorophyllum rhacodes): grzyb jadalny (niektóre źródła podają jako niejadalny), mniejszy z bardziej włóknistymi łuseczkami na kapeluszu, z trzonem bez zygzakowatego wzoru. Miąższ przebarwia się czerwonawo.
- Czubajnik Ponury (chlorophyllum olivieri): grzyb jadalny (niektóre źródła podają jako niejadalny), podobny do Czubajnika Czerwieniejącego, jest od niego ciemniejszy, miąższ przebarwia się na pomarańczowo.
- Czubajnik Ogrodowy (chlorophyllum brunneum): grzyb trujący, podobny do Czubajnika Czerwieniejącego, wyrasta w ogrodach, na przydomowych kompostownikach.
- Muchomor Zielonawy (amanita phalloides): grzyb śmiertelnie trujący, z gładkim trzonem, pierścieniem przyrośniętym do trzonu i zwisającym z niego, o kapeluszu w barwach zielonawych. Najczęściej dochodzi do pomyłek młodych owocników. Bulwiasto zakończony trzon osadzony jest w pochwie.
- Sinoblaszek Trujący (chlorophyllum molybdites): grzyb trujący, jednak póki co nie notowany w Polsce, z zielonawym kolorem blaszek i zielonawym wysypem zarodników. Trzon posiada gładki, co odróżnia go od Czubajki Kani.
Inne nazwy Czubajki Kani: sowa, gapa, parasolnik, kania, czubajka wyniosła, bedłka parasolowata, stroszka strzelista, gularka, drop.
Jeśli znalazłeś inspoirację, albo przydatne informacje (które zawsze prowadzą do oszczędności finansowych, z czego się cieszę), to możesz owymi korzyściami podzielić się ze mną, wspierając moją twórczość, która też kosztuje spore pieniądze. Kliknij w poniższy link, który da Tobie możliwość odwdzięczenia się i postawienia mi espresso lub latte, które uwielbiam. Z góry dziękuję 🙂
Zobacz film z Czubajką Kanią
Przeglądnij galerię zdjęć Czubajki Kani
Drogi Czytelniku, Droga Czytelniczko, Drodzy odwiedzający moją stronę CudnaPolska.pl… Jeśli moim wpisem Was zachęciłem do odwiedzenia tego miejsca, albo zainspirowały Was informacje, które przygotowałem, to w ramach wdzięczności możecie nawet drobną kwotą / wirtualną kawą wesprzeć moją działalność. Utrzymanie sprzętu fotograficznego, drona i serwerów kosztuje niemałą kwotę. Jeśli więc wywołałem w Tobie chęć ruszenia się z przed telewizora, aby pooddychać najzwyczajniej życiem i pragnieniami, to kliknij w poniżczy obrazek, gdzie będziesz mógł odwdzięczyć się za dostarczone informacje i mobilizację do działania. Nawet najmniejsze espresso doda mi sił podczas nocnego przygotowywania materiałów. Wasze wsparcie naprawdę motywuje do jeszcze większego wysiłku.
Z góry dziękuję i cieszę się z Twoich odwiedzin – zapraszam ponownie 🙂
Pingback: Czubajka Sutkowata (Macrolepiota mastoidea) - kuzynka Czubajki Kani - Cudna Polska