Goryczak Żółciowy dość często nazywany jest potocznie „szatanem” i chyba nikt nie wie dlaczego, skąd ta nazwa potoczna się wzięła. Używają tej nazwy mniej doświadczeni grzybiarze, jednak z Borowikiem Szatańskim / Krwiestoborowikiem Szatańskim ma niewiele współnego i wcale, a to wcale nie jest do niego podobny. Po prostu Goryczak Żółciowy jest bardzo gorzki, przy próbie smakowej, stosowanej przez mniej doświadczonych grzybiarzy, aby sprawdzić, czy to czasem nie jest np. koźlarz, czuć intensywną gorycz i często właśnie grymas na twarzy z jakże klasycznym komentarzem „szatan”. Poznajmy zatem Goryczaka Żółciowego.
Goryczak Żółciowy - szybka charakterystyka
- łac.: Tylopilus felleus
- okres występowania : VI – X
Wygląd Goryczaka Żółciowego
Kapelusz: w odcieniach od od jasnobrązowego, beżowego, do cielistobrązowego. Za młodu w kształcie półkolistym, wypukłym, później staje się rozpostarty i często poduchowaty.
Powierzchnia kapelusza Goryczaka Żółciowego jest sucha, a okresie wilgotnym lekko lepka, za młodu matowa i zamszowa, z wiekiem staje się gładka.
Wymiary kapelusza od 5 do 15 cm średnicy.
Hymenofor: rurki za młodu białawe, potem różowiejące, szaroróżowe do beżoworóżowawych na starość, łatwo oddzielające się od miąższu i zatokowato wycięte przy trzonie. Na starość mogą przybierać kształt wypukły, pod naciśnięciem przebarwiają się odcieniami brązowymi.
Trzon: centralnie usytuowany względem kapelusza, wysokości do 15 cm i średnicy do 4 cm, początkowo beczułkowaty, później mniej lub bardziej odwrotnie maczugowaty, choć może być również cylindryczny i powyginany, wszystko zależy w jakim środowisku wyrasta – mech, piasek, wrzosowisko. Powierzchnia trzonu Goryczaka Żółciowego jest jaśniejsza niż kapelusza w odcieniach kremowooliwkowych do oliwkowoochrowych, kremowoochrowych. Pokryty jest wyraźną, stosunkowo dużą siateczką ciemniejszą od powierzchni trzonu, zazwyczaj siateczka występuje na całej długości trzonu.
Miąższ: biały, po przekrojeniu nieprzebarwiający się lub delikatnie różowiejący, jędrny za młodu, później bardziej gąbczasty.
Zapach: deość delikatny, przyjemny, słabo wyczuwalny.
Smak: bardzo gorzki, nieznośny i nieco ostry, choć początkowo może być łagodny w pierwszych sekundach po próbie smakowej.
Dopuszczenie do obrotu w Polsce: nie jest dopuszczony do obrotu handlowego w Polsce.
Ochrona gatunkowa w Polsce: nie objęty ochroną gatunkową.
Wysyp zarodników: cielistoróżowy.
Sposób odżywiania: mikoryza.
Podłoże: gleba, czasami drewno.
Gdzie i kiedy występuje Goryczak Żółciowy
Goryczak Żółciowy jest miejscami dość powszechny grzybem, występuje miejscami gromadnie, w grupach, ale czasami również pojedynczo od czerwca do października. Można go napotkać najczęściej w lasach iglastych w sąsiedztwie sosen i świerków na glebie najczęściej piaszczystej, często w towarzystwie wrzosowisk, czasami wyrasta też na zbutwiałych pniach, możecie Goryczaka Żółciowego spotkać również w lasach mieszanych.
Goryczak Żółciowy i jego wartości oraz zastosowanie
Goryczak Żółciowy poprzez swoją mocną, wręcz odpychającą gorycz nie ma zastosowania w kuchni, przynajmniej polskiej. Podobno we Francji, Niemczech, Wietnamie używa się Goryczaka Żółciowego jako przyprawy. Nie jest grzybem trującym i mówi się, że posiada również w sobie zestaw witamin, jednak bardzo intensywna gorycz powoduje, że nie mam absolutnie ochoty na spożywanie tego grzyba. Bardzo niewielka ilość potrafi zawładnąć goryczą całą potrawę, tak więc niech pozostaną Goryczaki Żółciowe ozdobą naszych lasów.
Gatunki podobne do Goryczaka Żółciowego
- Borowik Szlachetny (Boletus edulis) – grzyb smaczny drobniejszej siateczce i jaśniejszej na trzonie, rurki z wiekiem nabierają odcieni żółtawooliwkowych
- Borowik Usiatkowany (Boletus reticulatus) – grzyb smaczny o siateczce na trzonie ciemniejszej i powierzchni kapelusza ciemniejszej.
- Borowik Sosnowy (Boletus pinophilus) – grzyb smaczny o drobniejszej siateczce na trzonie, ciemniejszym kapeluszu w odcieniach brązowych, wiśniowobrązowych, rurki białawe do brudnooliwkowych.
- Podgrzyb Brunatny (Imleria badia) – grzyb smaczny z charakterystycznymi włókienkami na trzonie zamiast siateczki, ciemniejszej powierzchni kapelusza i rurkami w odcieniach żółtawooliwkowych.
- Koźlarz Babka (Leccinum scabrum) – grzyb smaczny z charakterystycznymi kosmkami na trzonie zamiast siateczki, rurkami nie zabarwionymi różowawo,a bardziej w odcieniach białoszarawych.
Inne nazwy Goryczaka Żółciowego: borowik żółciowy, grzyb żółciowy, podgrzybek gorzki, gorzkniak, szatan.
Jeśli znalazłeś inspirację, albo przydatne informacje, to możesz odwdzięczyć się wspierając moją twórczość i postawić mi wirtualne espresso lub latte, które uwielbiam. To zawsze motywuje, z góry dziękuję 🙂
Przeglądnij galerię zdjęć Goryczaka Żółciowego
Jeśli doceniasz treści, które dla Ciebie przygotowałem, masz możliwość wyrażenia swojego uznania, na przykład poprzez zafundowanie mi symbolicznej, wirtualnej kawy, która niezwykle motywuje do dalszego działania 🙂
